Ադրբեջանի տարածքով բերված ղազախական ցորենի թեման տարակարծությունների կծիկ է դարձել: Իշխանություններն այն ներկայացնում են իբրեւ մեծագույն, դարակազմիկ իրադարձություն, իսկ ընդդիմախոսների ընկալմամբ՝ Հայաստան ներկրված ղազախական ցորենը ցածրակարգ, ուտելու համար ոչ պիտանի հացահատիկ է, որը գործածական է սոսկ որպես անասնակեր: Բայց անվտանգության տեղական փորձաքննության արդյունքում պարզվել է, որ, չնայած 4-րդ կարգի լինելուն՝ այդ ցորենը հացամթերքի արտադրության մեջ լայն կիրառություն ունի, այսինքն՝ լիովին անվտանգ է: Միջազգային փորձաքննությունը, սակայն, հակառակ պատկերն է վերհանում:
Ցորենի փորձարկումների, փորձաքննության եւ հավաստագրման ոլորտի ամենահին ու ամենահեղինակավոր ընկերություներից մեկը՝ Société Générale de Surveillance (SGS)-ը, բացահայտել է, որ ղազախական ցորենը պիտանի չէ սննդի մեջ կիրառման համար: Այդ առնչությամբ հրապարակված եզրակացության մեջ ասված է. «Սեպտեմբերի առաջին տասնօրյակից սկսած Ղազախստանի՝ հացահատիկ արտադրող բոլոր շրջաններում սկսեցին անձրեւներ տեղալ, որոնք, նախ, խոչընդոտեցին բերքահավաքին, իսկ երկրորդ՝ խթանեցին հացահատիկի ծլումը հասկի մեջ։ Սերմնահատիկի ծլման գործընթացն, իր հերթին, հանգեցնում է ցորենի որակի կտրուկ վատացման՝ ընդհուպ մինչեւ հացաթխման որակների կատարյալ կորստի»։
Թեման արծարծել է նաեւ «АПК Новости» գործակալությունը, որին տված հարցազրույցում Ղազախստանի՝ հացահատիկ վերամշակողների միության փոխնախագահ Թ. Կոլեգովան ընդգծել է, որ ծլած հացահատիկից ալյուր արտադրելը ԽՍՏԻՎ ԱՐԳԵԼՎԱԾ Է, քանի որ այն, մեծ հավանականությամբ, հնարավոր է, վարակված լինի ալֆա տոքսիններով: «Նման հացահատիկից ստացված ալյուրը կարող է հանգեցնել զանգվածային մահերի, եւ սա «ստրաշիլկա» չէ: Սա ՔՐԵԱԿԱՆ ՊԱՏԱՍԽԱՆԱՏՎՈՒԹՅԱՆ հարց է: Ծլած ցորենի ալյուրը կենդանիների կերի համար էլ պիտանի չէ»,- ասել է ոլորտի պաշտոնյան: Ի դեպ՝ 2023-ին նման կարգի ցորեն՝ մոտ 45 վագոն, Ղազախստանից արտահանել էին Աֆղանստան, ինչը միջազգային սկանդալ էր առաջացրել:
Դե ի՛նչ, դրսից հնչող ահազանգերը, կարծես թե, բավական տագնապալից են: Ինչպե՞ս են ղազախական ցորենի շուրջ բարձրացած աղմուկին արձագանքում ՀՀ իշխանությունները: «Հրապարակ» օրաթերթի փոխանցմամբ՝ այդ ամենից հետո Նիկոլ Փաշինյանը «փորձեց ձեռքերը լվանալ թեմայից»՝ հայտարարելով, որ ցորենի գնորդն իրենք չեն, այլ՝ մասնավոր ընկերություն: «Այդ գնումը Կառավարությունը չի իրականացրել` մասնավոր ընկերություն է բերել՝ իր կարիքների համար։ Գործադիրն ընդամենը բանակցությունների արդյունքում ապահովել է ճանապարհի բացումը, իսկ գործարքը մասնավորն է կատարել»,- ԱԺ ամբիոնից հայտարարել է Փաշինյանը։ «Մասնավորն» էլ ոչ այլ ոք է, քան հանրությանը լավ հայտնի գործարար Սամվել Ալեքսանյանը:
Ներկրող ընկերությունից հայտնել են, որ գործադիրն ուղղակի պարտադրել է իր PR-ի համար Ղազախստանից ներկրում իրականացնել: Ուշագրավ է, որ ներկրված ցորենն այդ պահի դրությամբ դեռ աղացված չէր: Ենթադրվում է, որ դիպաշարի հեղինակների համար կարեւոր չէր՝ ինչ բեռ է գալու, կարեւոր էր, որ ճանապարհն անցնի Ադրբեջանի տարածքով, եւ 2026-ի ընտրություններին ընդառաջ ՔՊ-ն պարծենկոտաբար հայտարարի, որ իրենք ոչ միայն այլընտրանքային ճանապարհ են բացել, այլեւ հայ-ադրբեջանական խաղաղության պայմանագիրն ամրապնդել են եւս մեկ կետով: Իսկ ինչ վերաբերում է ղազախական բազմատանջ ցորենին, ապա մտադրություն կա մի մասը կիրառել օղու արտադրության մեջ, մյուս մասը՝ որպես անասնակեր:
Մի տեսակ անլրջություն է նկատվում այս գործարքի հետ կապված ձեռնարկատիրական եւ իշխանական շրջանակների մոտեցումներում. ներկրող ընկերության ներկայացուցիչը նախընտրում է կասկածելի ցորենից օղի թորել, Էկոնոմիկայի նախարարը՝ լրագրողների հարցին ի պատասխան, խնդում է, թե «ով գիտի քանիսդ եք արդեն կերել այդ ալյուրից թխված հացը», վարչապետն իրեն, ընդհանրապես, հեռու է պահում գործարքից՝ կարծես արդարանալով, թե «Կառավարությունը միայն ճանապարհի բացումն է ապահովել» եւ այլն: Ի դեպ, ճանապարհ բացելու այս PR-ի պատճառով Ռուսաստանը բարձրացրել է ՀՀ-ին մատակարարվող ցորենի գինը, որի հետեւանքները քաղաքացիները միգուցե շուտով զգան իրենց մաշկի վրա:
«Հայացք Երեւանից»