Տիգրան Եկավյան, «Արեւելքի փոքրամասնություններ», գիտահետազոտական, ֆրանս. թարգմանությունը՝ Գրիգոր Ջանիկյանի, 280 էջ, Եր., «Ակտուալ արվեստ» հրատ., 2021թ.:

Համաշխարհայնացման արդի թոհուբոհում քաղաքակիրթ հանրությունը չի ուզում նկատել, թե ինչպես է յուրովի շարունակվում հայերի, հույների, ասորիների, եզդիների անցյալ դարասկզբի ցեղասպանությունը, այդ ազգային փոքրամասնություններն ինչպես են իրենց իսկ բնօրրանում պարբերաբար ենթարկվում սպանդի, իսկ վերապրողները ակամա դառնում են վտարանդիներ: Այլ կերպ ասած՝ քրիստոնեության նախահայրենիքը, որի փրկությամբ զորաշարժի էին եկել դեռեւս խաչակիրները, յուրացնում են մուսուլմանները:

Թեպետ գրքում հատուկ անդրադարձ չկա Արեւմուտքի ապաքրիստոնեացմանն ու դրա աղետալի հետեւանքներին, այդ սպառնալիքի ուրվականն ի հայտ է գալիս գրքի գրեթե բոլոր էջերում: Եկավյանը ահազանգում է արեւմտյան քաղաքակրթության վախճանի վտանգը, եթե, իհարկե, Արեւմուտքը չսթափվի ու շարունակի իր անտարբեր կեցվածքը, իր հանցավոր լռությունը Արեւելքի քրիստոնյաների եւ իր իսկ ճակատագրի հանդեպ:

Հեղինակը՝ լինելով Ֆրանսիայի քաղաքացի, խիզախությամբ ամբաստանում է նաեւ Ֆրանսիային ու ֆրանսիացիներին՝ Արեւելքի քրիստոնյաների նկատմամբ աններելի անտարբերության համար: Ավելին՝ անհերքելի փաստերով նա ցույց է տալիս, որ իր պետությունը, ողջ Արեւմուտքի հետ, 19-րդ դարավերջից մասնակիցն է մի դավադրության, որը կարելի է կոչել քրիստոնեության օրրան Արեւելքի լիակատար ապաքրիստոնեացում: Այդ հրեշային ծրագրի ընդամենը մեկ մասնիկն է տարածաշրջանի քրիստոնյաների՝ դեպի արեւմտյան երկրներ գաղթի քաջալերումը՝ զանազան հրապուրանքներով:

Միջին արեւելքի ու Հարավային Կովկասի պատմության խոհուն գիտակ Եկավյանի սույն աշխատությունը ինքնաբուխ ընդվզման աղաղակ է այդ անարդարության դեմ: